ψΰωιϊε ωμ δχψπαμ δαψζιμΰι, διϊδ αξεςγεπι δμιμδ ωδιε ΰχρχμεριαιιν μμαπιν αμαγ, εξδν, λξε αΰιψετδ, ιφΰ ΰμ δψηεα. δχψπαμ αβμβεμε δχεγν πχψΰ ΰπθψεγε ( Entrudo, ξιμεμιϊ: τψιφϊ βγψ). διδ ζδ ηβ ΰμιν, ωψα διδ αε δωιξεω ατφφεϊ ρψηεο, αριμεπεϊ ξιν ελγεψι αευ. μχψΰϊ ξηφιϊ δξΰδ δ- 19, δτκ δχψπαμ μδιεϊ πημϊ δημχ πξεκ δξςξγ, ωαχψα δΰελμεριδ δΰιψετιϊ ααψζιμ. αξωκ ςωψεϊ ωπιν δϊιιηρε δΰμιθεϊ ΰμ δχψπαμ αρεαμπεϊ, λμ ςεγ διαθιν ξρειιξιν ωμ ηβιβϊε μΰ ΰιιξε ςμιδν. αωπϊ 1853 πςωδ πιριεο μδεφιΰ ΰϊ δΰπθψεγε ΰμ ξηευ μηεχ, μξψεϊ ωξςωιϊ μΰ διδ πιϊο μδτριχε. αωπεϊ δ- 70 ωμ δξΰδ δ-19, δημε τεαμιφιρθιν αρμαγεψ μϊχεσ ΰϊ ξδ ωδβγιψε λ- "entrudos", διιπε, "τψΰιεϊ, βρεϊ εξωηιϊεϊ", ωηεββιδο ςαψε ΰϊ δβαεμ ωμ λμμι δδϊπδβεϊ δαμϊι θεαιν, ωςδ ωδϊιζε ςμ δφετιν ϊςψεαεϊ ξθεπτεϊ ωμ χξη, ξιν εμςϊιν βν ωϊο, εαιφςε ϊςμεμιν βριν περτιν. α"ξμηξεϊ χθπεϊ" ΰμε δωϊϊτε βν φςιψιν ωηεψιν ωδχτιγε μϊχεσ ψχ ωηεψιν ΰηψιν; δφςιψιν δμαπιν ϊχτε λξεαο ΰϊ λμ ξι ωπχψδ αγψλν. λμεξψ, μΰ διδ τδ "θχρ διτεκ" ΰξιϊι; δργψ δηαψϊι πωξψ! δΰετι δξωεεδ ωμ δχψπαμ ααΰδιδ μΰ ημ ςμ διηριν αιο δβζςιν. ςγ διεν, πψΰιν εξεψβωιν ωψιγιε ωμ δΰπθψεγε ατψαψι ρμαγεψ ΰε ψιε γδ ζ'πψε. δαψζιμΰιν βΰιν αΰπθψεγε, ΰεϊε δν ψεΰιν, αθςεϊ, λιφιψδ ξχεψιϊ αψζιμΰιϊ, μςεξϊ δχψπαμ, ωδεΰ ξιεαΰ ξΰιψετδ. αϊβεαδ ςμ ξηΰϊν δξϊβαψϊ ωμ ΰζψηιν δβεπιν πβγ ξδ ωδβγιψε λΰετιε δμΰ ϊψαεϊι εδαψαψι ωμ δχψπαμ, τψωδ δςιμιϊ μΰεμξεϊ ϊιΰθψεο εμξεςγεπιν τψθιιν. ων διΰ χιιξδ ααθηδ ΰϊ πωτι δξριλεϊ δαζαζπιιν εδιχψιν ωμδ, δψηχ ξτωεθι δςν ωπεϊψε αψηεαεϊ δψεβωιν ιηγ ςν ψααεϊ ηεββιν, ωδβιςε μαιψδ ξημχι δξηεζ δωεπιν. λαψ αξδμκ δξΰδ δ-19, πρεβε απι δξςξγ δβαεδ ΰμ δξψτρεϊ εδεϊιψε ΰϊ δαξδ, ΰϊ "ωγδ δχψα", μξςξγεϊ δπξελιν. λαψ α- 1840 πςψκ πωσ δχψπαμ δψΰωεο αξμεο 'ΰιθμιδ' αψιε γδ ζ'πψε, ξϊεκ ψφεο μηχεϊ ΰϊ δπωτιν δςπχιιν ωμ ΰιψετδ ελγι μδψηιχ ΰϊ απι δθεαιν ξδΰπθψεγε. πωτι δχψπαμ πεςγε ξμλϊηιμδ μωλαεϊ διεϊψ ξαερρεϊ. δςπιιν ιεϊψ ηββε αξεςγεπιν ωλεπϊιιν ΰε τωεθ ηεμμε αψηεαεϊ, ϊεκ λγι ωϊιιδ μωελψδ. αωπϊ 1855 δϊΰψβο μψΰωεπδ ξφςγ δψηεα. αωπϊ 1877 ζλεψδ μγιψΰεο αδιρθεψιδ δαψζιμΰιϊ. διϊδ ΰζ αφεψϊ χωδ, αξξγιν ωμ ΰρεο μΰεξι, ΰωψ δαψιηδ ΰμτιν ξϊεωαι δπεψγωθδ, ςαγιν ξωεηψψιν εηχμΰιν ωηεε ηψτϊ ψςα, λεμν πςε μςψιν δβγεμεϊ ψιε γδ ζ'πψε ερΰο τΰεμε, δϊςψααε αΰελμεριιϊο, εξο δρϊν, δωτιςε ςμ ΰεειψϊο. ιιϊλο εδϊΰψικ δξωξςεϊι αιεϊψ αδτιλϊ δχψπαμ μΰιψες δξεπι δεΰ 1888, δωπδ αδ πηχχ "ηεχ δζδα", γδιιπε, ηεχ ωηψεψ δςαγιν δλεωιν, ωζψξε ξο δηεεϊ δηχμΰιεϊ ΰμ δςψιν. αβμμ δϊτϊηεϊ δϊςωιιδ αγψεν αψζιμ, πςε δςαγιν δλεωιν γεεχΰ μλΰο. αιο δπεγγιν διε βν ΰεϊν λωψεπεϊ ξεζιχμιιν, ωδτλε ϊεκ ζξο χφψ, μδιεϊ δξψλζ δϊψαεϊι ωμ αψζιμ. δψηεαεϊ δϊξμΰε αφμιμιν ωδϊςψαε ΰμδ αΰμδ. χαεφεϊ χψπαμ ςν αθεχΘγεϊ (φεεϊ ξχιωπιν) ΰγιψεϊ, χαεφεϊ πβπι ημιμ, χΰεεχιπιε (βιθψϊ ρετψο ζςιψδ) εβιθψδ, ϊζξεψεϊ φαΰιεϊ ςν λμι πωιτδ ψαιν επβπι αϊι χτδ. δςαγιν δξωεηψψιν δαιΰε ςξν μςψιν δβγεμεϊ ΰϊ ξρεψϊ δψιχεγιν δΰτψιχΰιιν, ϊεκ ωιξεψ ωμ δϊμαεωεϊ, δχφα εΰηγιν ξλμι δπβιπδ. αξωκ ξΰεϊ αωπιν δξωιλε δςαγιν δλεωιν μδηζιχ αΰξεπϊ ΰαεϊιδν βν λωδϊπφψε εβν λωπψγτε ς"ι δΰιπχεειζιφιδ. αιεν διδ δςαγ ξϊτμμ αλπριδ μιωε, ξψιδ ειϊψ χγεωι δπφψεϊ εαμιμδ, μΰμιμιε δςωειιν ςυ. αξΰδ δ-19, διϊδ δξρεψϊ δΰτψιχΰιϊ ημχ αμϊι πτψγ ξϊψαεϊν ωμ ΰεϊν λεωιν ελλζε διΰ ϊετρϊ ξχεν ξψλζι ςγ διεν. δβςϊ δλεωιν δηψιτδ ΰϊ δχιθεα δξςξγι αςψιν δβγεμεϊ, ωητσ βν ΰϊ δδαγμ δΰϊπι. απι δξςξγ δβαεδ, ρεηψιν μαπιν αγψκ λμμ, λεπε βν "δηαψδ δβαεδδ" (Grandes sociedades). δηαψδ δβαεδδ δξωιλδ απωτιδ δΰχρχμεριαιιν, ςμ θδψϊ δξρεψϊ δΰιψετΰιϊ εδωϊλμμδ ξωπδ μωπδ αϊμαεωεϊ, ατμθτεψξεϊ ξχεωθεϊ εμδχεϊ ξεριχμιεϊ ξεψλαεϊ. αδ αωςδ, δϊΰψβπε αηεφεϊ δςιψ, απι δξςξγεϊ ωξηευ μηαψδ δβαεδδ εςιφαε χψπαμ ηιμετι, ωςγ ξδιψδ ςϊιγ ιδιδ μψωϊ ΰϊ δξχεψι. αςαψ, ΰτωψε δξςξγεϊ δβαεδιν ωμ δςιψ μ"ςξκ", μδεφιΰ ΰϊ ϊρλεμν ςμ ιγι ζψιχϊ αιφιν ρψεηεϊ, χξη ετιψεϊ ψχεαιν. ιεϊψ ξΰεηψ, ηετω δτςεμδ ωμ δΰηψεπιν δμκ εδεβαμ εΰϊ ξχεν δχψπαμ διφψι εδΰμιν, ϊτρ χψπαμ ξϊεψαϊ ιεϊψ, λτι ωχψδ αψιε γδ ζ'πψε αξςαψ ξδΰπθψεγε μχψπαμ ωμ ιξιπε. ΰϊ δπεζμιν δξεωμλιν δημιτε τϊιϊι πιιψ. ςν ζΰϊ, μΰ λμ ξερλξεϊ δχψπαμ πζπηε: αψαιν ξπωτι δξρλεϊ δξωιλε μδτεκ ΰϊ δργψ δχιιν. βαψιν δϊητωε μπωιν, ΰφιμιν μΰαιεπιν εςεγ. μΰηψ αιθεμ δςαγεϊ α- 1888ξιμΰε ξεςγεπι ψηεα ωμ ωηεψιν, ϊτχιγ λδ ξλψις αχψπαμ, ςγ ωδςιμιϊ δϊμεππδ λι δν ξωϊμθιν ςμ δηβιβεϊ. δξτεψρξιν ωαξεςγεπιν δμμε διε Embaxada Africana - (ωβψιψεϊ ΰτψιχπιϊ) ε- Pandegos d'Africa - (μιφπιν ΰτψιχπιιν). αξωκ λξδ ωπιν μΰηψ ξλο διδ δχψπαμ ααΰδιδ ξαηιπϊ ξετϊ μιιϊψ ημχι δΰψυ: ωετς ηιιν, τϊεη μλμ εξϊπδμ αξρβψϊ δηεχιν δαμϊι λϊεαιν ωμ δηβιβεϊ (μαπιν αϊητεωεϊ ΰιψετΰιεϊ; ωηεψιν ξηετωιν μΰτψιχΰιιν "τψΰιιν" εςεγ. αωπϊ 1904 ωεα ημ ξδτκ, λωξΰξψ ξςψλϊ γψω μδθιμ ΰιρεψ ςμ δαθεχγεϊ ,)Batucadas(ηαεψεϊ δξϊεττιν δΰτψιχΰιεϊ, μςθεϊ ξριλεϊ μΰηψ ψγϊ δηωιλδ, εμξπες ξδν μαφς λμ τςεμδ αιχεψϊιϊ λμτι δξλεαγιν ΰε μτβες αδν. δϊμεπδ δςιχψιϊ διϊδ, ωξεςγεπι δχψπαμ, δτεςμιν αδωψΰδ ΰτψιχΰιϊ, ξςεγγιν τψιξιθιαιεϊ αξχεν ϊψαεϊ, ΰβα δτχϊ ψςω βγεμ εςιεεϊ δρξαδ δξρεψϊιϊ. αςχαεϊ ζδ δεθμε α- 1905 ΰιρεψιν ηξεψιν ςμ δαθεχγεϊ, εδξεςγεπιν δτεςμιν αδωψΰϊν πεϊψε ξηευ μηεχ αξψαιϊ δςψιν αξωκ 30 ωπδ μςψκ. δωιπει δϊηεμμ μΰιθε. α- 1938 αιθμ δγιχθθεψ ζ'θεμιε εεψβΰρ, ΰϊ δΰιρεψ μδωϊξω αϊετιν ΰτψιχΰιιν. α- 1949 δεχν δΰτεωδ( afoxe ) δψΰωεο, λκ πχψΰε λςϊ δαθεχγεϊ. δων ωδεςπχ με διδ "απι βΰπγι". δαηιψδ αξπδιβ δδεγι λρξμ διϊδ πεηδ, ξΰηψ ωδιΰ ΰτωψδ μαπι δχαεφδ μμαεω ΰϊ αβγι δμαο δβΰπγιιν, φας ωδιδ βν ααηιπϊ ξηεεδ μΰαι λμ δψεηεϊ εξωλιο δωμεν. λξδ ξαπι δξςξγ δβαεδ δζγςζςε πελη τςεμϊε ωμ ξεςγεο δξεψλα ξ"ξλωτιν" εξ"ςερχιν αχπγεξαμδ"., ΰκ δψωειεϊ μΰ γιλΰε ΰεϊε. αχψΰν ϊιβψ ςμ δΰιρεψ δςιψεπι μχιιν ηβιβεϊ "τψιξιθιαιεϊ", ψχγε ΰψαςιν ξηαψιε αθεψαπιν εαβψαιιν ληεμιν αεδχιν, αχψπαμ ωμ 1949, μφμιμι ξεριχϊ ζ'επβε ΰτψιχΰιϊ. ΰβεγϊ "απι βπγι" δϊχιιξδ ςγ ρεσ ωπεϊ δ- 60. διΰ χξδ μϊηιιδ ΰηψι δςπχϊ δηπιπδ μβεμι δξθψ δφαΰι αωπεϊ δωαςιν, ΰκ λςϊ δημδ μτςεμ λχαεφϊ ΰιπθψριν, δξιιφβϊ ΰϊ δωηεψιν αξβςιδν ςν δωμθεο δμαο. δριξμιεϊ ωπλψλδ αλιπει δΰβεγδ ςμ ων ΰαιδ δδεγι ωμ δδϊπβγεϊ δραιμδ, δϊτεββδ. δξεςγεπιν δωηεψιν ωμ ρμαγεψ δεριτε μδϊξεγγ ςν δξλωεμιν ωπιφαε αγψλν. αωπϊ 1972δϊμεππδ ηαψδ αξεςγεο ωμ πωιν μαπεϊ λι ηαψ αξεςγεο ΰτεωδ ωηεψ πιρδ μΰπερ ΰεϊδ, εαςχαεϊ ϊμεπϊδ ΰρψδ δξωθψδ μξςμδ ξ-3000 ξηαψι δχαεφεϊ δωηεψεϊ. ΰκ λξδ ωπιν ΰηψ λκ δωϊτψ ξφαν ωμ δ"αμεχερ"(Blocos) - ξεςγεπι δχψπαμ δΰτψε-αψζιμΰιιν. α- 1977 πιφη μψΰωεπδ αϊηψεϊ δχψπαμ δωπϊιϊ ωμ ρμαγεψ, ξεςγεο ωηεψ εωξε "ΰτεωδ ξεγψπε". αρεσ ωπεϊ δ- 70δημδ μτςεμ "ϊπεςϊ δλη δωηεψ" δχθπδ, ωθαςδ ΰϊ δξεπη ( "Bleque pau"ξωξςεϊ δων: Bleque αηιχει μξιμδ δΰπβμιϊ ,Black, ε- pau-ωτιψεωε ξχμ). δϊπεςδ πϊχμδ αδϊπβγεϊ ςζδ, ΰτιμε αχψα δλεωιν. ξςθιν ψφε μζπεη ΰϊ ξιϊερ δγξεχψθιδ δβζςιϊ. ΰεμν αωπεϊ δ-80, λΰωψ δϊπεςδ δριθδ ΰϊ δγβω μηιζεχ δξεγςεϊ δωηεψδ, βαψδ δϊξιλδ αδ, εΰτιμε λξδ μαπιν δφθψτε μωεψεϊιδ. απιβεγ μψιε γδ ζ'πψε, ωωηεψιδ δςπιιν πδβε μαζαζ ΰϊ λμ ηρλεπεϊιδν λξςθ ςμ ηιχει δμαπιν αλμμ εαξιεηγ γξειεϊ διρθεψιεϊ απι δξςξγ δβαεδ, δημε χαεφεϊ ωμ ξϊεττι δχψπαμ αρμαγεψ μμαεω ϊμαεωεϊ αρβπεο ΰτψιχΰι εμδτβιο ΰϊ ωεψωιδο δΰτψιχΰιιν, μξψεϊ ωαχιΰεϊο αδιρθεψιδ δΰτψιχΰιϊ διϊδ ξςεψτμϊ αμωεο δξςθδ. τςξιν ψαεϊ διϊδ δδιρθεψιδ δΰτψιχΰιϊ ωδφιβε ψχ ϊςψεαϊ ωμ ρθψιΰεθιτιν εηφΰι ΰξιϊεϊ. δχψπαμ ωμ αΰδιδ δτκ ξξζιβδ ωμ "ςωιψιν εςπιιν" μξζιβδ ωμ "ωηεψιν εμαπιν". βν ΰν δδιρθεψιδ δΰτψιχΰιϊ ωιφψε διϊδ ξβεηλϊ, λτι ωχψδ λωαΰηγ δχψπαμιν δφιβε ΰϊ ξφψιν λΰηϊ ξΰψφεϊ δξεφΰ ωμ δλεωιν, διΰ ηωεαδ αςιφεα δβΰεεδ δξςξγιϊ εαιφιψϊ γιξει ςφξι ΰϊπι ηιεαι. δδιρθεψιεβψτιδ δαψζιμΰιϊ πλϊαδ ςμ ιγι μαπιν εημχν ωμ δλεωιν αςιφεαδ εαπιιπδ ωμ αψζιμ ξφθξφν μΰζλεψιν τΰθψεπΰμιν αρτψι δδιρθεψιδ ωμ απιιϊ ΰψυ ζε αιγι ςαγιν. δϊδμελεϊ δγιγχθιεϊ δμμε δφιςε ημετδ εςζϊ μδιρθεψιδ δαψζιμΰιϊ δηρψδ μημεθιο γβξι ηιχει ωηεψιν. ωπεϊ δγιχθθεψδ δφαΰιϊ διε ξαηιπϊ φςιγδ ΰηεψδ αϊηεν δΰιπθβψφιδ δαιο βζςιϊ εδΰτμιδ ωππχθδ ςμ ιγι δωμθεπεϊ αΰδ μιγι αιθει βν αϊχετϊ δχψπαμ. αδπηιιϊ ωμθεπεϊ δςιψ δεχτε αθαςϊ-αιθηεο δξωΰιεϊ δξιεηγεϊ ωπωΰε αιξεϊ ϊζξεψϊ, αημχιν ωεπιν ωμ δςιψ, αξθψδ μξπες ΰϊ ηγιψϊν ωμ βεψξιν αμϊι ψφειιν. 
α- 1974 περγ δξεςγεο δΰτψιχΰι "ΰιμδ ΰιιδ" Ile Aiye (ξιεψεαιϊ: "αιϊ δηιιν"). ξεςγεο ωχν λϊβεαδ ωμ χαεφεϊ δχψπαμ δωηεψεϊ μδτψγδ δτιριϊ ωδθιμε ζδ ξλαψ ωμθεπεϊ δςιψ ςμ δχψπαμ. α- 1979 περγ βεσ φαΰι μξηφδ ωμ ξϊεττι χψπαμ ωηεψιν, ωξπδ 475 ηαψιν εδφια μςφξε ιςγιν τεμιθιιν εξεπδ λαψ μξςμδ ξ- 3000 ηαψιν. δΰψβεο αηψ μςφξε ΰϊ δων "ΰεμεγεν". δων πβζψ ξο δξεπη διεψεαι, ωξωξςε "ΰμεδι δΰμιν". φαςι δχαεφδ δν δφαςιν δΰτψιχΰιιν - ωηεψ, φδεα ειψεχ. πωιΰ "ΰεμεγεν", ζ'εΰε ζ'εψγ'δ ρπθερ ψεγψιβζ, διπδ γεβξΰ μγξεϊ πγιψδ ςγιιο, ωμ αψζιμΰι ξξεφΰ ωηεψ, ωζλδ μξιγδ ξρειιξϊ ωμ ςφξδ τεμιθιϊ, αςιχψ αζλεϊ ηωιτϊε ξηευ μξγιπδ. ΰεμεγεν ηπκ αιϊ ρτψ μδεψΰϊ ϊψαεϊ ΰτψε-αψζιμΰιϊ μιμγιν ωηεψιν; πμρεο ξπγμδ αιχψ αε α- 1991 εδεΰ δτκ μπγακ, ςμιε παπιϊ ξεγςεϊε δωηεψδ ωμ γεψ ηγω. ΰεμεγεν ε"ΰιμδ ΰιιδ" δν ωπι δξεςγεπιν δΰτψιχπιν δξεαιμιν ωμ ρμαγεψ, δν ξιιφβιν δμλδ μξςωδ ΰϊ δγεψ δαΰ, δβΰδ αξεψωϊε, δξιμιθπθι ιεϊψ, μΰηψ δρρπεϊν ωμ "απι βΰπγι". λκ, δχψπαμ ωμ ρμαγεψ ΰιππε ψχ τψιχϊ ςεμ εΰιππε ψχ ρεαμιξφιδ ωμ διφψιν εδϊρλεμιν ΰμΰ βν λμι ϊψαεϊι μδτβπϊ ζδεϊ μΰεξιϊ.
.jpg)
